پرسش :

امام مهدى (عج) از ديدگاه روايات اهل بيت (ع) چه خصوصيّات و اوصافى دارد؟

پاسخ :
احاديث و رواياتى كه از اهل بيت(عليهم السلام) درباره امام زمان(علیه السلام) به دست ما رسيده، از حيث سند و دلالت، مختلف هستند. برخى از آن ها، متواتر و برخى، مستفيض يا خبر واحد هستند و از جهتى، برخى، صحيح و برخى ديگر، حسن به شمار مى آيند و برخى نيز به دليل مجهول بودن رواى حديث يا غير موثق بودن راوى، ضعيف شمرده مى شوند.
احاديث مربوط به امام مهدى (عج) نيز از اين قاعده مستثنا نيستند و از ديدگاه علم حديث، هر يك از جايگاه جداگانه اى برخوردار هستند، ولى با اين همه، برخى از مطالب، در بيش تر اين احاديث، مشترك هستند و در اكثر احاديث به اين مطالب اشاره شده، به همين دليل مى توان ادعا كرد كه اين مطالب مشترك اگر چه متواتر لفظى نباشند، متواتر معنوى هستند. بنابراين، بدون كم ترين شبهه اى، مى توان به اين مطالب استناد كرد.
در اين جا تنها به مطالب مشترك اشاره مى شود و براى هر يك از اين مطالب، يك حديث به عنوان شاهد آورده مى شود:

1- امام مهدى (عج) هم‌نام رسول خدا(صلى الله عليه وآله) است:
قال النبى(صلى الله عليه وآله): «اسمه كاسمى و اسم أبيه كاسم ابنى و هومن ولد بنتى يظهر الله الحق بهم و يخمد الباطل باسيافهم...؛[1]
اسم او، مانند اسم من است و اسم پدرش، مانند اسم فرزندم است. او، از فرزندان دخترم است. خداوند، به دست آنان، حق را آشكار مى كند و با شمشيرهاى آنان، باطل را فرسوده مى كند...».

2- از اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله) و از فرزندان امام حسين(عليه السلام) است:
قال النبى(صلى الله عليه وآله): «لاتذهب الدنيا حتّى يقومَ بأمر أُمتّى رجل من ولدالحسين يملأها عدلا كما ملئت ظلماً و جوراً؛[2]
دنيا به پايان نمى رسد، مگر اين كه مردى از فرزندان حسين(عليه السلام) براى اصلاح امر امّت من، قيام كند و جهان را پر از عدل كند، همان گونه كه پر از ظلم و جور شده بود».

3- امام مهدى(عليه السلام) فرزند امام حسن عسكرى(عليه السلام) است:
امام حسن عسكرى (عليه السلام) به نرجس خاتون فرمود: «ستحملين ذكراً و اسمه م ح م د و هو القائم من بعدى؛
به زودى پسرى به دنيا خواهى آورد كه اسمش م ح م د است و او بعد از من قائم و امام است».[3]

4- آن حضرت قبل از ظهور به غيبت طولانى مى روند:
پيامبر(صلى الله عليه و آله) فرمود: «المهدي من ولدى. اسمه اسمى و كنيته كنيتى أَشبه الناس بي خَلْقاً و خُلْقاً. تكون له غيبه و...؛[4]
مهدى، از فرزندان من است. اسمش، اسم من و كنيه اش، كنيه ى من است. از حيث خلق و خوى و شكل و صورت، شبيه ترين مردم به من است. براى او غيبتى است...».

5- به هنگام ظهور، زمين را پر از عدل و داد مى كند و حضرت عيسى پشت آن حضرت نماز مى گذارد:
ابن عباس، از رسول خدا (صلى الله عليه وآله) نقل مى كند كه آن حضرت فرمود: «جانشينان و اوصياى من و حجّت هاى خداوند بر خلق، بعد از من، دوازده نفرند. اولشان برادرم و آخرشان فرزندم است.». گفته شد: «يا رسول الله! برادر تو كيست؟». فرمود: «على بن ابى طالب.». گفته شده: «فرزندت كيست؟». فرمود: «مهدى است كه جهان را پر از قسط و عدل مى كند، همان گونه كه پر از ظلم و جور شود. قسم به آن كه مرا مبعوث كرد! اگر از دنيا، فقط يك روز بماند، خداوند آن روز را طولانى كند تا اين كه در آن روز، فرزندم مهدى ظهور كند و روح الله عيسى بن مريم نزول كند و پشت سر او نماز بگزارد. و زمين به نور پروردگار او روشن شود و حكومتش شرق و غرب را فراگيرد».[5]
البته موارد و مطالب مشترک احاديث مربوط به امام مهدى(عليه السلام) بيش تر از موارد مذكور است، ولى به دليل طولانى نشدن به همين اندازه اكتفا مى شود.

پی نوشتها:
[1]. بحارالأنوار، ج 51، ص 67.
[2]. همان، ج 51، ص 66.
[3]. همان، ج 51، ص 161.
[4]. بحارالأنوار، ج 51، ص 72.
[5]. همان، ج 51، ص 71.
منبع: اندیشه قم